Tạc tượng gỗ dân gian - nghệ thuật độc đáo của Tây Nguyên

Tạc tượng gỗ dân gian là một loại hình nghệ thuật độc đáo, lâu đời của đồng bào các dân tộc thiểu số ở Kon Tum. Tuy nhiên, loại hình nghệ thuật này đang đứng trước nguy cơ mai một.
Xem thêm: Về nơi trái tim Tây Nguyên kiêu hùng
 

Tỉnh Kon Tum có trên 20 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 54%. Trong kho tàng văn hóa của người dân nơi đây, ngoài cồng chiêng, không thể không nhắc đến tạc tượng gỗ dân gian.

Tượng gỗ dân gian ở Kon Tum là nghệ thuật tạo hình mang sắc thái riêng và độc đáo, nhưng cũng rất dung dị. Hầu hết các bức tượng gắn với những hình ảnh sinh hoạt đời thường: phụ nữ giã gạo, dệt vải, đàn ông săn bắn, cả gia đình đi rẫy, già làng, chơi nhạc cụ, uống rượu cần…

Các nghệ nhân tạc tượng theo cảm nhận và sự sáng tạo của riêng mình, không bị ràng buộc bởi khuôn mẫu. Chính sự sáng tạo của nghệ nhân, cùng với ảnh hưởng của văn hóa và nếp sống, nên mỗi bức tượng gỗ đều rất độc đáo và mang đậm phong cách của mỗi dân tộc.

Nếu các nghệ nhân ở huyện Đăk Tô thường tạc những bức tượng về chủ đề muông thú, về đời sống thiên nhiên… thì các nghệ nhân ở huyện Sa Thầy lại thiên về chủ đề hôn nhân gia đình, tình cha con, vợ chồng; trong khi đó, các nghệ nhân ở huyện Đắk Glei lại ưa thích tạc tượng về chủ đề mang tính kế thừa, giữa người già và người trẻ, thế hệ trước và thế hệ sau.

Nghệ nhân A Đếch, tổ trưởng tổ nghệ thuật dân gian huyện Đắk Glei chia sẻ, ông học hỏi từ cha mình nghề tạc tượng gỗ. Hình mẫu ông hướng đến là phụ nữ, bởi theo ông, phụ nữ luôn đóng vai trò trung tâm trong cuộc sống, là người kết nối tình yêu thiêng liêng gia đình từ thế hệ này qua thế hệ khác.

Cũng theo nghệ nhân A Đếch, tạc tượng gỗ không chỉ nhằm lưu lại nét sinh hoạt, văn hóa độc đáo của dân tộc mình, mà còn giúp đồng bào có những niềm vui sau những ngày lên nương làm việc mệt nhọc.

Nghệ nhân A Nếp, sinh sống tại huyện Đắk Glei, cho biết, tạc tượng gỗ được duy trì theo hình thức cha truyền con nối, chính vì thế, theo thời gian, loại hình nghệ thuật này đang dần mai một. Nguyên nhân chính là do ngày nay lớp trẻ bận rộn làm kinh tế, cộng với ảnh hưởng của lối sống hiện đại, nên rất ít người theo đuổi loại hình nghệ thuật độc đáo này.

 

Trước thực trạng này, những năm qua, tỉnh Kon Tum thường xuyên tổ chức các hoạt động nhằm bảo tồn và phát triển giá trị của nghệ thuật tạc tượng gỗ dân gian như: tổ chức vinh danh các nghệ nhân tạc tượng; thường niên tổ chức cho các nghệ nhân tham gia các hoạt động tại Làng Văn hóa dân tộc Việt Nam tại Hà Nội, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam…

Trong các hoạt động đó thì liên hoan tạc tượng gỗ dân gian là một hoạt động nổi bật, thu hút được sự quan tâm, tham gia của các nghệ nhân cũng như của người dân.

Đây cũng là dịp để các nghệ nhân của tỉnh Kon Tum trao đổi, học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm trong nghệ thuật và cuộc sống với nghệ nhân các tỉnh Tây Nguyên như Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng, qua đó góp phần làm cho nhân dân, du khách nhận thức sâu sắc hơn về những giá trị tinh thần, văn hóa của người Tây Nguyên nói chung, của đồng bào các dân tộc tỉnh Kon Tum nói riêng cần được gìn giữ, bảo tồn và phát huy.

Xem thêm: 8 trải nghiệm hấp dẫn chỉ có ở Tây Nguyên
 

Nguồn: Cổng thông tin điện tử Chính phủ

12 điều bạn sẽ nhớ sau chuyến du lịch Buôn Ma Thuột

Đến với phố núi Buôn Ma Thuột du khách không thể quên được mùa hoa cà phê trắng muốt, những ngọn thác hùng vỹ hay chuyến khám phá hồ Lak trên thuyền độc mộc.

Xem thêm: 8 trải nghiệm hấp dẫn chỉ có ở Tây Nguyên

Buôn Ma Thuột không phải là một thành phố nổi tiếng về du lịch, nhưng đối với những ai yêu thích không khí nhẹ nhàng, dễ chịu nhất định sẽ thương nhớ nơi này chỉ sau một chuyến đi. Không quá đông đúc như Đà Lạt, phố núi có một sức hút riêng, một nét đẹp không thể lẫn vào đâu được.

Cưỡi voi ở Buôn Đôn

Du khách thích thú khi cưỡi voi vượt sông. Ảnh: vietnamtourism

Nếu không ghé qua Bản Đôn để cưỡi voi là một thiếu sót. Đây là địa danh nổi tiếng về việc săn bắt và thuần dưỡng voi rừng. Đến đây bạn sẽ được trải nghiệm cưỡi voi vượt sông Serepok, băng rừng quốc gia Yok Don hay cưỡi voi tham quan cuộc sống của người dân trong các buôn làng. Làm bạn với voi qua sự hướng dẫn của những cô bé M’Nông cũng là một cảm xúc khó tả.

Ngắm dòng Serepok hiền hòa

Dòng Serepok chảy sang đất Campuchia trước khi nhập vào sông Mekong để sau đó con sông lớn này trở lại Việt Nam. Dòng sông dài 406 km có nhiều thác ghềnh hùng vĩ còn hoang sơ là những điểm nổi bật hấp dẫn khách du lịch. Serepok được hợp lại từ hai dòng Krông Knô và Krông Ana. Điều lạ nữa là hai dòng chảy song song, nhưng một dòng thì quanh năm đỏ ngầu, còn dòng kia lúc nào cũng xanh trong vời vợi.

Đắm mình trên những con thác hùng vĩ

Thác Dray Nur hùng vĩ. Ảnh: PV Hương

Huyền thoại Serepok đã tạo ra những con thác hùng vĩ như Dray Sap, Dray Nur, Gia Long, Trinh Nữ, Bảy Nhánh, Krong Kmar, Bìm Bịp… là những điểm du lịch hấp dẫn. Để khám phá hết những ngóc ngách của các con thác này, bạn phải mất ít nhất hai ngày leo trèo tốn nhiều sức lực. Tuy nhiên, những gì bù đắp lại cho bạn chính là khung cảnh đẹp của đại ngàn với những dòng thác tung bọt trắng xóa ngày đêm. Hãy len lỏi xuống chân thác, bạn sẽ tìm được các hốc đá rất an toàn để đắm mình trong dòng nước mát lạnh mà không sợ ai phát hiện. Sẽ là một trải nghiệm khó quên trong đời khi bạn hòa mình giữa thiên nhiên tuyệt đẹp của núi rừng lúc ráng chiều.

Những khu vườn quốc gia mênh mông

Rừng cây mùa thay lá. Ảnh: ST

Đắk Lắk có hai khu vườn quốc gia nổi tiếng là Yok Don và Chư Yang Sin, ngoài ra còn có khu bảo tồn quốc gia Nam Ka và Ea So. Vườn quốc gia Chư Yang Sin có phong cảnh ngoạn mục với hơn 40 dãy núi cao, thấp khác nhau, có nhiều sườn dốc, những thảm rừng mênh mông và nhiều suối, ghềnh, thác đan xen, trùng điệp. Trong đó, dãy Chư Yang Sin chia vườn thành hai khu Bắc - Nam là dãy núi cao nhất, với đỉnh cao 2.442 m.

Đỉnh Chư Yang Sin được mệnh danh là nóc nhà thứ hai của Tây Nguyên, sau đỉnh Ngọc Linh ở tỉnh Kon Tum. Còn Yok Don lại là một trong những khu bảo tồn tự nhiên lớn nhất của Việt Nam, nơi sinh sống của nhiều loài thú lớn như bò rừng, bò tót, trâu rừng, voi, khỉ, vượn, hổ, báo, công, gà lôi, diều hâu… Đây còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa đặc sắc của các dân tộc Tây Nguyên như Ê đê, M’Nông…

Những đồi hoa cà phê

Hoa cà phê nở trắng đồng. Ảnh: Tiểu Duy

Rong ruổi trên những con đường ở Buôn Ma Thuột, không khó để bắt gặp những cánh đồng cà phê bạt ngàn. Nếu đi vào tầm khoảng trước hoặc sau Tết âm lịch, bạn sẽ được chứng kiến vũ điệu của hoa cà phê nở trắng muốt trải dài trên những con đồi nhỏ. Chưa gặp hoa mà mùi hương thoang thoảng đã xộc vào mũi khiến bất cứ ai cũng phải xao xuyến. Và trong khung cảnh thơ mộng ấy, từng đàn ong bướm đủ màu sắc cũng theo hương hoa cà phê đua nhau kéo đến bay lượn rợp trời. Hương sắc hoa cà phê là một nét đẹp đặc trưng của vùng đất đỏ bazan du khách chưa xa đã nhớ.

Đi thuyền độc mộc trên hồ Lak

Mưu sinh trên hồ Lak. Ảnh: Trần Minh Hoàng

Không chỉ hấp dẫn bởi truyền thuyết, đến hồ Lak bạn sẽ cảm nhận được nét hoang sơ, yên bình. Nhìn từ xa, hồ uốn khúc một dải lụa thiên thanh, mềm mại và quyến rũ. Lại gần, nước hồ xanh thẳm phản chiếu mọi cảnh vật xung quanh. Mùa mưa, nước lên cao và trong vắt tạo thành một khoảng không gian rộng lớn. Muốn tận hưởng hết nét thi vị, bạn có thể lênh đênh trên những chiếc thuyền độc mộc hay ngồi trên lưng voi dạo ngang qua mặt hồ. Ngồi trên thuyền, bạn có thể nhìn thấy những chú cá bơi lượn dưới hồ, nghe tiếng nước khua vào hai bên mạn thuyền, tiếng cá đớp mồi giữa không gian trong lành khiến bạn trút bỏ hết phiền muộn của cuộc sống thường nhật.

Hồ Ea Kao chiều lộng gió

Hồ Ea Kao chiều buông nắng. Ảnh: Tiểu Duy

Hồ nằm cách trung tâm thành phố Buôn Ma Thuột 12 km, thuộc địa phận xã Ea Kao. Điều thú vị là nơi đây có công trình thủy lợi vận hành từ năm 1983 nhưng đến nay không gian hồ Ea Kao vẫn mang đậm nét hoang sơ. Dưới lòng hồ là hệ sinh thái đa dạng với nhiều loài cá, tôm nước ngọt. Xung quanh hồ là những dãy núi đồi trập trùng cùng hệ thực vật phong phú. Dù đi vào khoảng thời gian nào, Ea Kao cũng trở thành điểm đến lý tưởng để người dân và du khách tới ngoạn cảnh và thư giãn. Đặc sản được dân địa phương truyền tai nhau chính là món chuối chiên đầu đường Y Wang. Ra đến hồ, bạn gọi một ly nước mía, cắn một miếng chuối chiên và thưởng thức hoàng hôn buông xuống giữa lòng hồ mới cảm nhận hết sự bình yên.

Những quán cà phê san sát nhau

Không thể thiếu tách cà phê quen thuộc. Ảnh: Tiểu Duy

Có lẽ Buôn Ma Thuột là thành phố sau Sài Gòn có nhiều quán cà phê. Các quán cà phê mọc lên san sát nhau khiến cho bất kỳ du khách nào lần đầu tiên đến đây cũng bị choáng ngợp. Ở thành phố được coi là thủ phủ cà phê này, việc mời đi uống cà phê là một nét văn hóa, một phong cách sống. Không dễ để phân định cà phê ở đâu là ngon nhất trong hàng trăm hàng quán lớn nhỏ. Chỉ biết rằng, đêm ở Buôn Ma Thuột, được ngồi cùng bạn bè bên ly cà phê đặc quánh, ấm nóng giữa không gian đậm chất núi rừng Tây Nguyên, đó quả là một trải nghiệm khó quên.

Kiến trúc bảo tàng Đắk Lắk

Một phần kiến trúc cửa kính trong suốt tại bảo tàng Đắk Lắk. Ảnh: Tiểu Duy

Trong số những điểm tham quan ở Buôn Ma Thuột, có một nơi mà bạn không thể bỏ qua trong hành trình của mình là Bảo tàng Đắk Lắk. Được xây dựng ngay trên chính Biệt điện Bảo Đại, đây là một công trình kiến trúc theo phong cách hiện đại kết hợp với truyền thống. Bảo tàng gồm hai tầng và được bố trí thành 3 không gian trưng bày với 3 nội dung lớn: Đa dạng sinh học, Văn hóa dân tộc và Lịch sử. Nổi bật nhất ngoài khuôn viên bảo tàng là hai cây long não đối xứng hai bên với chu vi gốc trên 8 m và tán lá bao trùm hơn 200 m2.

Thành phố về đêm

Buôn Ma Thuột về đêm nhìn từ trên cao. Ảnh: Phụ Hồ Phố Núi

Buôn Ma Thuột về đêm có rất nhiều thứ để nói. Nổi bật hơn cả là khu tượng đài chiến thắng và khu chợ đêm. Khu chợ đêm trên đoạn đường Điện Biên Phủ, Nơ Trang Lơng… thu hút khá đông khách hàng bởi đa dạng mặt hàng, giá cả phù hợp, không khí nhộn nhịp, tươi mới. Người ta đến chợ không chỉ mua sắm, mà còn tụ họp bạn bè, vui chơi, thưởng thức ẩm thực hay dạo phố… Bên cạnh đó, con đường ẩm thực Y Jút về đêm cũng nhộn nhịp không kém. Bạn có thể thưởng thức sữa đậu nành hoặc sữa bắp nóng hổi giữa cái lạnh nhè nhẹ của phố núi.

Cảnh sát giao thông

Cảnh sát giao thông. Ảnh: Báo Giao Thông

Đừng bất ngờ khi chỉ vừa đến địa phận tỉnh Đắk Lắk là bạn phải tập trung khi tham gia giao thông bởi công an ở đây nhiều không thua gì cà phê Ban Mê. Càng vào trung tâm, công an càng nhiều. Những lỗi vi phạm thường thấy là chạy lấn tuyến hoặc chạy quá tốc độ quy định. Bởi thế, kể cả người dân lẫn khách du lịch đều phải tuân thủ luật giao thông một cách nghiêm túc. Rất khó bắt gặp người địa phương không đội mũ bảo hiểm, chở ba hay chạy lạng lách đánh võng. Đây cũng là một điểm sáng của phố núi mà các thành phố khác nên học tập.

Nhịp sống chậm rãi, bình yên

Vẻ đẹp yên bình của phố núi. Ảnh: PT

Điều cuối cùng, Buôn Ma Thuột khiến người ta thêm yêu và muốn quay lại nhiều lần bởi nhịp sống không vội vàng của người dân ở đây. Mọi thứ đều rất tự nhiên và nhẹ nhàng như chính những gì vốn có của phố núi. Con người Buôn Ma Thuột thân thiện, thẳng thắn nhưng không thiếu sự khéo léo khi giao tiếp với khách du lịch. Không chỉ vậy, họ còn sẵn sàng tư vấn nhiệt tình cho khách du lịch nên đi chơi những địa điểm nào, phương tiện gì là hợp lý và giá tốt nhất với thái độ chân thành và nụ cười thân thiện.

Theo Ivivu

8 trải nghiệm hấp dẫn chỉ có ở Tây Nguyên

Nếu có dịp đặt chân đến Tây Nguyên, du khách đừng quên chinh phục ngã ba Đông Dương, ngắm sao đêm ở Măng Đen hay xem biểu diễn cồng chiêng.
Xem thêm: Bún đỏ - món ăn dân dã bên dòng Sêrêpôk

Dưới đây là 8 điều làm cho chuyến đi Tây Nguyên của bạn thêm phần thú vị và đáng nhớ.

Ghé thăm "đôi mắt Pleiku"

Biển Hồ (hồ T’Nưng) là một trong những hồ nước tự nhiên thơ mộng nhất Tây Nguyên. Hồ nước này được hình thành từ một miệng núi lửa và rất rộng. Người ta ví Biển Hồ như đôi mắt của người dân Gia Lai và người dân thành phố Pleiku.

Vẻ đẹp của Biển Hồ. Ảnh: Thuonghieuvn

Đứng trên bờ nhìn ra xa, bạn sẽ thấy một màu xanh bạt ngàn của nước biển. Hồ nằm trên núi, nên khi du khách đứng trên bờ, gió từ hồ nước với gió rừng sẽ tạo cảm giác mát lạnh. Đạp xe băng qua những cánh rừng là cách bạn nên làm để khám phá vẻ đẹp bí ẩn trong "đôi mắt Pleiku" ấy.

Xem một buổi biểu diễn cồng chiêng

Không gian văn hóa cồng chiêng là di sản văn hóa phi vật thể phong phú của các dân tộc ở Tây Nguyên. Cồng chiêng là loại nhạc khí bằng hợp kim đồng, có khi pha vàng, bạc hoặc đồng đen. Tất cả lễ hội trong năm, từ lễ thổi tai cho trẻ sơ sinh đến lễ bỏ mả, lễ cúng máng nước, lễ mừng cơm mới, lễ đóng cửa kho, lễ đâm trâu… đều phải có tiếng cồng chiêng như thứ để nối kết mọi người trong cùng một cộng đồng.

Thưởng thức cà phê tại "thủ phủ cà phê"

Thành phố Buôn Ma Thuột từ lâu được xem như là “thủ phủ cà phê” của Việt Nam. Đến đây bạn không chỉ nhìn ngắm những đồn điền cà phê xanh ngút tầm mắt, mà còn được thưởng thức ly cà phê thơm ngon nhất. Ngồi uống một ly trong làng cà phê Trung Nguyên, vào một buổi chiều mưa, đó có thể là ly cà phê đáng nhớ nhất mà bạn từng thưởng thức.

Ngắm sao đêm ở Măng Đen

Măng Đen nằm ở độ cao khoảng 1.200 m so với mặt nước biển, thuộc huyện Kon Plong, tỉnh Kon Tum. Đây được coi như dải phân cách chính giữa Trường Sơn Đông và Trường Sơn Tây. Khí hậu nơi đây mát mẻ quanh năm, nhiệt độ thường dưới 22 độ C. Rừng nguyên sinh bao bọc xung quanh và rừng thông cổ thụ rộng lớn nằm dọc theo quốc lộ 24. Ngoài ra Măng Đen còn có nhiều hồ thác, suối và cảnh quan đẹp.

Đặc biệt, Măng Đen được mệnh danh là một trong những địa điểm đẹp nhất để ngắm sao ở Việt Nam. Nếu bạn đến đây vào lúc trời khô và quang mây, hãy chọn cho mình một bãi cỏ hay ban công thoáng đãng để chìm vào khoảnh khắc lãng mạn của sao trời.

Chinh phục ngã ba Đông Dương

Cửa khẩu Bờ Y, nơi một con gà cất tiếng gáy cả ba nước cùng nghe là địa chỉ không thể bỏ qua nếu bạn có dịp đến Tây Nguyên. Là ngã ba biên giới giữa Việt Nam – Lào – Campuchia, đây là cột mốc lãnh thổ quan trọng của quốc gia.

Không ít những bạn trẻ đên Tây Nguyên để thỏa chí chinh phục được ngã ba Đông Dương. Ảnh: Nguyễn Văn Tuấn.

Có nhiều đường và phương tiện để đến với xã Bờ Y, huyện Ngọc Hồi, tỉnh Kon Tum. Nếu từ phía bắc, bạn có thể đáp máy bay đến Buôn Mê Thuột (Đắk Lắk) và tiếp tục tìm xe khách để đến Ngọc Hồi. Ngoài ra, xe khách chạy từ TP HCM, hay các tỉnh ở dọc quốc lộ 1A như Quảng Bình, Quảng Ngãi… đến Kon Tum rất nhiều.

Sau khi tham quan cửa khẩu quốc tế Bờ Y, theo con đường hơn 10 km vòng vèo quanh mấy ngọn đồi, từ đây leo những bậc thang để chạm đến cột mốc làm bằng đá hoa cương là bạn đã đặt chân tới ngã ba Đông Dương. Cột mốc nằm trên đỉnh núi có độ cao hơn 1.000 m so với mực nước biển, ghi danh ba quốc gia.

Cưỡi voi ở Vườn quốc gia Yok Đôn

Là điểm du lịch sinh thái hấp dẫn với nhiều du khách trong và ngoài nước, vườn quốc gia nằm trên địa bàn xã Krông Na, huyện Buôn Đôn, cách Buôn Ma Thuột 40 km về phía tây bắc.

Du khách đến đây sẽ tận hưởng các loại hình du lịch sinh thái đặc trưng như cưỡi voi, đi bộ, xe đạp địa hình trong các cánh rừng nguyên sinh. Đặc biệt, ban đêm, bạn có thể đi xem các loài thú hoang dã, ban ngày đi du thuyền độc mộc trên dòng Sêrêpok thơ mộng. Ngoài ra, tham quan buôn làng, thưởng thức rượu cần với nhiều món đặc sản hấp dẫn đặc trưng của đồng bào Tây Nguyên cũng là ý tưởng hay.

Tham quan thác nước hùng vĩ Dray Sáp

Thác Dray Sáp hay thác Chồng, là thác nước có bề mặt trải dài hơn 500 m, cao gần 20 m chia làm 3 phần: thượng, trung và hạ. Mỗi năm vào đầu mùa mưa, dòng nước của con thác đổ ầm ầm, tung bọt nước trắng xóa, vì vậy người Ê-đê hay gọi là thác khói. Ngọn thác có địa hình nằm trong một khu vực nhiều hang động, cây rừng, dây leo chằng chịt, bốn bề vang động âm thanh, cộng thêm đường lên thác quanh co, gập ghềnh với nhiều tảng đá đầy rêu phong. Những điều đó khiến nơi đây trở thành một danh thắng nổi tiếng của Việt Nam.

Khám phá Tây Nguyên những mùa hoa

Tháng 12 là thời điểm lý tưởng để du khách đến Tây Nguyên bởi diễn ra nhiều lễ hội và là mùa hoa dã quỳ nở vàng rực trên đất đỏ bazan.

Đầu tháng 1, cả Tây Nguyên chuyển mình trong màu lá của những cánh rừng cao su. Nhìn ngắm khung cảnh các hàng cây cao su trút lá, bạn sẽ thấy Tây Nguyên hiện lên thật khác lạ.

Tháng 3, những rẫy hoa cà phê trắng muốt bắt đầu nở vào mỗi dịp xuân về. Mỗi vụ hoa thường nở 2 – 3 đợt cho đến cuối mùa xuân.

Rừng cao su thay lá tuyệt đẹp ở Gia Lai. Ảnh: phuot

Theo Ivivu