Nhum (hay còn gọi là nhím biển, cầu gai) phân bố ở nhiều vùng biển nước ta và không phải là món ăn xa lạ, nhưng ra An Bình tự mình bắt nhum rồi nấu cháo để ăn đến no nê thỏa thích, sau khi đã vùng vẫy đến mệt lử trong biển xanh, cát trắng và sự hoang sơ đến ngây dại của nơi này thì không phải ở đâu cũng có thể có được.
Nhum thường sống ở những vùng biển ven bờ nhiều san hô từ
Bình Định đến
Quảng Ngãi, trong đó những ghềnh đá ven bờ đảo An Bình nổi tiếng có nhiều nhum.
Ra An Bình vào mùa thu hoạch nhum, khoảng từ cuối xuân đến giữa thu, nếu biết bơi và ưa mạo hiểm bạn có thể tham gia bắt nhum cùng thanh niên trên đảo.
Nhum là món ăn bổ dưỡng cho sức khỏe và có thể chế biến thành nhiều món: nhum tái chanh, nhum nướng mỡ hành, xúp nhum… Nhưng dễ ăn và phù hợp với mọi lứa tuổi thì chỉ có cháo nhum. Đối với tôi, món cháo nhum đã thưởng thức ở An Bình là món cháo tuyệt vời nhất trong đời tôi từng thưởng thức cho tới hiện tại.
Bắt nhum ở An Bình trông thì đơn giản nhưng không hề dễ dàng chút nào. Đơn giản vì chỉ cần mặc đồ bơi, mang chiếc kính lặn tự chế giúp nhìn rõ dưới nước, một chiếc móc sắt để cời nhum là bạn có thể bắt đầu lặn xuống và săn nhum.
Chỉ cần men theo các tảng đá nhiều san hô, rong biển là sẽ nhìn thấy những con nhum to chừng bằng quả cam, gai lông tua tủa như những quả chôm chôm màu sắc sặc sỡ đang bám trên đó. Khẽ dùng móc sắt cời con nhum ra, sau đó nhặt vào thúng phao, thế là đã có nhum để chế biến tùy thích rồi.
Trông thì đơn giản thế nhưng cái khó là ở chỗ nếu bắt nhum không cẩn thận bị gai nhum chích vào tay, hoặc bơi lặn không để ý mà giẫm phải nhum thì sẽ rất nhức và buốt. Bởi vậy đòi hỏi người bắt nhum phải khéo léo, cẩn thận và kiên trì.
Nhum ở An Bình chủ yếu là nhum sọ, màu sắc sặc sỡ, đỏ, vàng, cam, trắng đủ loại. Nhum sọ gai ngắn và mềm hơn nên dễ chế biến hơn nhum gai (hay còn gọi là nhum đen), gai cứng và dài hơn.
Nhum bắt về rửa sạch rong rêu, sau đó lấy dao tách làm đôi. Đầu tiên bạn sẽ tưởng đó là một quả cầu rỗng vì phần lớn bên trong con nhum hoàn toàn trống không. Chỉ khi nhìn kỹ vào bên trong bạn mới thấy sát lớp vỏ nhum là những múi thịt lẫn với trứng nhum có màu vàng tươi rất ngon mắt.
Nhẹ nhàng lấy thìa, đĩa hoặc tốt nhất là thanh tre mỏng khều trứng và thịt nhum ra để vào tô.
Trong khi mấy anh em tôi ngồi bệt trên bãi cát gần nhà hì hụi khều trứng nhum - một trải nghiệm rất thú vị mà không phải lúc nào và ở đâu bạn cũng có thể trải qua, thì trong bếp bác chủ nhà nơi chúng tôi homestay đã bắc một nồi cháo hoa tự bao giờ.
Trứng nhum khều xong có thể đem xào qua với gia vị, hạt tiêu, hành phi thơm cho vừa ăn rồi đợi cho vào cháo. Một số người không thích xào thì cứ thế cho vào cháo luôn, vì như vậy sẽ giữ được vị tươi ngon, nguyên chất của nhum.
Đợi đến khi nồi cháo bắt đầu nhừ thì cho trứng nhum vào đun cùng cháo. Ủ cháo trong bếp cho ấm, đến khi nào bắc ra ăn thì rắc thêm ít hành hoa nữa cho thơm là có thể bắt đầu thưởng thức.
Bát cháo nhum thơm lừng bổ dưỡng - Ảnh: Iris Trương
Vùng vẫy chán chê trong làn nước xanh trong văn vắt, chạy nhảy chán chê trên những bãi biển cát trắng phau phau gần nhà - những bãi biển đẹp và nguyên sơ đến ngộp thở mà bạn không thể thấy ở nơi nào khác ngoài An Bình - đến khi đã thấm mệt và ngấm lạnh thì trở về ăn cháo nhum là vừa.
Giữa lúc ấy, một bát cháo nhum nóng hổi, thơm lừng làm bạn hồi sức và tỉnh táo cả người.
Cháo nhum chuẩn mực phải là cháo hoa nấu từ gạo chứ không phải từ bột gạo. Lúc múc cháo ra ăn những hạt gạo phải nở bung, nhuyễn, quyện vào nhau, nước cháo có độ sánh và cháo phải có màu hồng hồng vàng vàng của trứng nhum, thơm thơm của hành.
Ăn cháo nhum tuyệt nhất phải ăn với bánh đa nướng. Trong khi chuẩn bị nhắc cháo ra ăn, nhanh tay quạt một vài chiếc bánh đa trên bếp than cho phồng đều, vàng ươm để đến khi mang ra ăn cùng cháo, bánh hãy còn nóng ấm và giòn. Bẻ nhỏ những miếng bánh đa cho vào bát cháo rồi bắt đầu thưởng thức.
Cháo nhum có một vị ngọt mà không loại bột nêm, gia vị hay nước xương nào có thể mang lại được. Vị ngọt thanh, dịu mà lại rất đậm đà. Đồng thời là một hương vị hấp dẫn vô cùng, tươi ngon, thơm nồng như mùi vị từ nắng và gió từ biển xanh bao la.
Xen giữa những thìa cháo là miếng bán đa giòn tan, ăn hoài không biết chán.
Iris Trương
